Rotacja butów biegowych – co to jest? Jak może wyglądać?

Rotacja butów – to określenie pojawia się najczęściej na angielskojęzycznych stronach, ale i u nas zaczyna pojawiać się coraz częściej. Chodzi o posiadanie kilku par butów o różnym przeznaczeniu i używaniu ich zamiennie w zależności od potrzeb. Oczywiście rotacja zakłada, że posiadasz kilka par butów i możesz nimi rotować pomiędzy treningami. W przypadku kiedy możesz sobie pozwolić na jedną parę butów nie masz czym rotować i każdy trening niezależnie od intensywności czy jego rodzaju będziesz wykonywał w tej samej parze butów.

Co daje posiadanie kilku par obuwia?

Przede wszystkim jest to komfort wykonania poszczególnych treningów. Owszem, w jednej parze też je wszystkie zrobisz, ale zazwyczaj szybsze treningi robi się bardziej efektywnie w butach zaprojektowanych do szybszego biegania, a wolne treningi w butach do tego przeznaczonych. Analogicznie w terenie będzie Ci się lepiej biegało w butach terenowych, a w mieście tych przeznaczony na asfaltowe drogi.

Rotowanie butami zapewnia im trochę więcej długowieczności. Jeśli dany model butów, załóżmy do szybkich treningów będziesz używał tylko na szybkie treningi, to zanim wybiegasz w nich regulaminowe 1000 kilometrów, minie więcej czasu niż gdybyś biegał tylko i wyłącznie w tej jednej parze. Buty też są tak zaprojektowane, że zużywają się wolniej kiedy są używane zgodnie z przeznaczeniem. Najbardziej jasny przykład to buty terenowe – kiedy będziesz biegał w nich zawsze i wszędzie, także po asfalcie, zużyjesz je dużo szybciej niż gdybyś używał ich tylko do biegania terenowego.

Ten kij oczywiście ma dwa końce, gdyż żywotność butów suma summarum i tak będzie taka sama, więc czy masz jedną parę, czy powiedzmy trzy, to nowe buty będziesz kupował z podobną regularnością.

Pewnym argumentem jest też fakt, że każdy model z racji nieco odmiennej konstrukcji, inaczej oddziałuje na twoje stopy. Mówiąc inaczej, w każdym z nich twoja stopa przetacza się i pracuje nieco inaczej. Są to bardzo subtelne różnice, gdyby je wyrażać w cyferkach byłyby to milimetry czy pojedyncze stopnie wychylenia poszczególnych stawów. Jeden krok różnicy nie zrobi, ale podczas biegania robimy ich tysiące. Mając raz jeden model buta na stopie, a raz drugi, twoja stopa dostaje trochę inne bodźce, co w jakimś stopniu wpływa na jej wzmacnianie.

To jakimi modelami i jakimi typami butów będziesz rotował, zależy tyko od ciebie i od tego jak i w jakich warunkach biegasz. Niżej przedstawiam propozycje rotacji złożone z trzech modeli, ale równie dobrze możesz mieć też dwa modele albo cztery, pięć… W zależności od potrzeb. Najczęstsze zestawienia to:

• Buty treningowe – buty startowe – buty terenowe – dla tych, co biegają wszędzie, zarówno w mieście jak i poza nim. Zarówno szybko jak i wolno
• Buty treningowe na co dzień – buty treningowo-startowe – buty startowe – dla biegaczy miejskich i około miejskich, a także dla tych którzy lubią się pościgać i powalczyć o życiówki.
• Buty na ultra – na codzienny trail – buty na błotniste warunki – dla terenowych freaków, biegających ultra, lubiących polatać zarówno po błocie jak i skalnej grani.

Treningowe – startowe – terenowe

To najbardziej naturalny zestaw butów do biegania. Jeśli chcesz mieć kilka par butów do różnych zastosowań to jest to trójca jaką powinieneś się zainteresować. But treningowy (dobrze amortyzowany) wykorzystasz na wolnych i spokojnych treningach. Takich zawsze jest najwięcej. But startowy (szybki i dynamiczny) wykorzystasz na treningach szybkich, interwałach i jak sama nazwa mówi, podczas startów w zawodach. But terenowy natomiast posłuży ci kiedy będziesz chciał pobiegać po lasach i górach.

Taką rotację można budować w zależności od preferencji zarówno w jednej marce obuwia i wtedy przykładem mogą być takie zestawienia butów jak:

Przykładowa rotacja Nike

Przykładowa rotacja Brooks

Przykładowa rotacja Asics

Przykładowa rotacja multibrandowa

Można też wybrać co w danych markach jest najlepsze (jedne marki mogą mieć lepsze startówki, a inne lepsze terenówki). Wtedy rotacja wygląda na przykład tak:

Treningowe na co dzień – treningowo-startowe – startowe

Jeśli biegasz tylko w warunkach miejskich i okołomiejskich to niepotrzebne Ci buty terenowe i twoja rotacja będzie wyglądała inaczej. Wtedy obok klasycznego buta treningowego (wolnego) i startowego (szybkiego) warto mieć jeszcze but, który jeśli chodzi o parametry znajduje się pomiędzy nimi. Buty takie nazywane są treningowo-startowymi i są kompromisem pomiędzy amortyzacją i dynamiką.

Przykłady takich rotacji to:

Przykładowa rotacja adidas

Przykładowa rotacja Nike

Przykładowa rotacja Saucony

Przykładowa rotacja multibrandowa

Można oczywiście mieszać buty z różnych marek. Na przykład w ten sposób:

Buty na ultra – codzienny trail – na błotniste warunki

Analogicznie jest w terenie, aczkolwiek tu praktycznie nie występuje coś takiego jak but startowy, który można odnieść do asfaltowych startówek. W terenie buty rozróżnia się pod kątem pokonywanego dystansu (od biegów ultra do krótkich rozbiegań) i nawierzchni (od szutru do błota). Z tego też powodu rotacja na zasadzie treningowe – startowe znana z asfaltu traci tu sens. Dużo lepiej mieć jedne bardzo dobrze amortyzowane buty na najdłuższe dystanse (nawet jeśli nie biegasz ultra), jedne na codzienny trail, które wykorzystasz na krótszych biegach i biegach po mniej wymagających szutrowych drogach. Warto też mieć jedne na warunki błotne, a szerzej mówiąc do biegania w terenie miękkim. Z doświadczenia wiem, że tego typu buty świetnie sprawdzają się nie tylko w błocie, ale również w piasku czy… śniegu.

Pewnym minusem jest fakt, że nie wszystkie marki mają w swojej ofercie but, który sprawdza się w błotnistym terenie. Przykłady takich rotacji (w jednej marce) to na przykład:

Przykładowa rotacja Salomon

Przykładowa rotacja Dynafit

Przykładowa rotacja inov-8

Rotacja multibrandowa

Bez podziału na marki rotację butów terenowych zbudować jest (z powodów, o których pisałem wyżej) dużo łatwiej:

Oczywiście to tylko przykłady bo wszystko zależy od tego jak i gdzie biegasz. Warto w tym wszystkim pamiętać, że idealnie jest mieć buty różniące się parametrami i przeznaczeniem, gdyż wtedy możesz rotować nimi w zależności od warunków jakich danego dnia się spodziewasz i treningu jaki masz do wykonania.

Niektórzy będą mieli w szafie kilka par butów asfaltowych w zależności od tego jakim tempem będą biegać na danym treningu, a butów terenowych albo nie będą mieć wcale, albo będą w nich biegać kilka razy w roku. Inni będą mieli kilka par terenówek w zależności od dystansu (ultra lub codzienne bieganie) i nawierzchni (skały czy błoto) i mogą nie mieć typowych butów na asfalt. Rotację butów biegowych robisz pod siebie i dla siebie.