Po czym poznać że buty do biegania należy wymienić?

Zazwyczaj mówi się, ze dobrze amortyzowany but do biegania traci swoją amortyzację po przebiegnięciu około 1000 kilometrów. Jednakże to także jest sprawa indywidualna, bo spadek amortyzacji jest liniowy i ciężko powiedzieć kiedy następuje TEN moment kiedy należy buty wymienić. Na zużycie się butów wpływa kilka czynników a na pytanie postawione w tytule najlepiej zacząć odpowiedź od: „to zależy”.

Skąd 1000 kilometrów?

Najczęściej przyjęło się mówić, że żywotność amortyzacji w bucie biegowym (treningowym) to około 1000 kilometrów. Jest to wartość uśredniona i wynikająca z obserwacji i doświadczeń biegaczy. Producenci tej informacji nie podają, nie da się też określić cyfr, że amortyzacja w bucie biegowym wystarczy na tyle a tyle kilometrów. Nie da się powiedzieć, że dana pianka traci tyle a tyle procent amortyzacji po takiej a nie innej ilości kilometrów. Zawsze jest to wartość indywidualna i tak samo jak producenci nie chcą ryzykować i unikają jej podawania, tak samo ja jej wam nie jestem w stanie podać.

Co wydłuża a co skraca żywotność buta?

• Masa biegacza – im większa tym pianki i inne systemy amortyzacji szybciej stracą swoje właściwości. Im mniejsza masa biegacza tym z każdym krokiem naciska on na podeszwę lżej a materiał wolniej traci swoje właściwości. W tym przypadku lżejsi biegacze są w nieco uprzywilejowanej sytuacji. Z racji swojej wagi wolniej „ubijają” buty biegowe i ich amortyzacja starczy im na większą ilość kilometrów.

• Specyfika buta – owe uśrednione 1000 kilometrów tyczy się przede wszystkim buta treningowego, który jest nastawiony na amortyzację i ma bardziej solidną cholewkę. Im bardziej startowy but tym amortyzacji jest mniej więc wystarcza na krócej. Dochodzą tutaj też kwestie zastosowanych pianek gdzie ich lekkość i sprężystość odbija się na ich żywotności. W przypadku butów startowych rzadko kiedy ich żywotność będzie przekraczała 1000 km a będzie to raczej 600-800 kilometrów. W przypadku ultraszybkiego Vaporfly Next% mówi się nawet o żywotności buta rzędu 200 kilometrów…

• Teren i warunki zewnętrzne mocno eksploatują buta ale w zupełnie inny sposób. Terenowe buty raczej nie „kończą się” wraz z ubiciem ich amortyzacji, choć to oczywiście także następuje. Terenówki rozpadają się najczęściej „od góry”. Piasek, kamienie, błoto, glina – to nie jest to co cienkie siatkowe cholewki lubią najbardziej. Buty terenowe często mają cholewki wykonane z dużo solidniejszych materiałów niż cienka meshowa siatka ale nawet takie wzmocnione buty po pewnym czasie nie wytrzymują.

Przebiegłem w butach 1500 km i nadal wyglądają jak nowe

Niestety ale zużycia amortyzacji nie widać. Nie dzieje się też tak, że po 1000 czy 1500 kilometrów następuje BANG! i but z miękkiego staje się twardy. To następuje powoli, właściwie z każdym Twoim krokiem więc spadku amortyzacji możesz w ogóle nie poczuć. To dlatego jeśli but nie zaczyna się rozpadać to wydaje się, że cały czas jest dobry do biegania i można w nim biegać rok, dwa, trzy czy sześć lat. Otóż nie…

Solidnie wykonany but po 1000 kilometrach może wyglądać prawie jak nowy. Może być też prawie jak nowy po 2000 czy 3000 kilometrach. Niemniej jednak choć taki but może wyglądać bardziej niż OK, to wszystkie pianki z których wykonana jest podeszwa już dawno straciły swoje właściwości amortyzujące. Biegacze o takich butach mówią, że „się ubiły”. Choć wygląd wcale na to nie wskazuje to dla własnego zdrowia należało by je wymienić na nowe.

Niestety nie da się tego stwierdzić na pierwszy rzut oka i nie ma ku temu cudownych narzędzi. Generalnie najlepiej po prostu abyś miał uwagę na to ile kilometrów przebiegłeś w danych butach. Jeśli jest to twoja jedyna para jest to proste, bo zapewne zliczasz pokonane kilometry. Jeśli butów masz więcej warto skorzystać z narzędzi w aplikacjach aby zliczać ile kilometrów pokonała każda z Twoich par butów. Takie narzędzie (tylko przez www, brak w aplikacji mobilnej) do dodawania ma chociażby Strava. Im bliżej danym butom do 1000 kilometrów przebiegu tym bardziej powinieneś rozglądać się za nową parą.

Sygnałem, że buty już przestały działać są też często Twoje wrażenia. Czasami czuć, że to co masz pod stopą już nie jest miękkie a chodnik stał się jakby bardziej twardy niż pół roku czy rok temu. Czasami z tego powodu pojawiają się jakieś dolegliwości bólowe związane z tym, że ciało musi przejąć więcej amortyzacji, którą w normalnych warunkach zapewniałaby amortyzacja w bucie. To też sygnały „że but się ubił” i czas rozejrzeć się za kolejną parą.

A co z tymi starymi?

Wyrzucać często je szkoda, kiedy but wygląda jeszcze całkiem dobrze. Prawdę mówiąc ja sam rzadko to robię. Najczęściej buty takie stają się:

• drugą/awaryjną parą butów – wtedy te nowe, które nie są ubite i których amortyzacja cały czas działa są moją podstawową parą butów biegowych. Starą parę natomiast wykorzystuję w przypadku kiedy np. pada i szkoda mi moich podstawowych butów treningowych, tak samo kiedy wiosną czy jesienią chodniki i ulice są pełne błota i wody, lub też kiedy podobnie „brudnych” warunków spodziewam się w lesie. Starej pary butów w takich sytuacjach mi nie szkoda.
• butami na co dzień – tak, dużo chodzę w butach biegowych i często są to buty z nie najnowszych kolekcji. Są już zbyt ubite i mało komfortowe do biegania, ale po solidnym ich wypraniu (czasami także w pralce) stają się wygodnymi butami do chodzenia na co dzień. Często są wygodniejsze na co dzień niż większość butów tzw. „codziennych”.

PS To jest aktualizacja wpisu oryginalnie opublikowanego w maju 2020 roku.