Amortyzacja – ile jej potrzebujesz? Od czego zależy?

Amortyzacja to kluczowy element, który odróżnia buty do biegania od obuwia przeznaczonego do innych dyscyplin sportowych. Podczas biegu każdorazowy kontakt stopy z podłożem generuje siłę uderzenia, która wielokrotnie przewyższa masę naszego ciała. Dlatego odpowiednie wchłanianie i rozpraszanie tych sił jest niezwykle istotne dla komfortu i zdrowia biegacza. Ilość potrzebnej amortyzacji zależy od kilku czynników takich jak indywidualne potrzeby biegacza, jego masa, styl biegu oraz intensywność i długość treningów.

Im większa masa ciała tym więcej amortyzacji

Kryterium najprostsze i najczęściej używane. Im więcej ważysz, tym mocniej uderzasz stopami o podłoże. Jest to o tyle ważne, że podczas biegu nasze stopy lądują na ziemi z dużo większym impetem niż podczas chodu. Później ta sama stopa musi przenieść ciężar całego twojego ciała do przodu. I tak kilkadziesiąt razy na minutę. Tak więc im twoja waga jest większa, tym większymi siłami działasz na stawy, ścięgna, mięśnie i cały organizm. Amortyzacja pochłania część tego uderzenia. Im więcej ważysz i im mocniej uderzają twoje stopy o podłoże, tym bardziej wskazane są buty o większej amortyzacji. Te najbardziej amortyzowane wśród biegaczy określane są mianem ,,poduszkowców”.

Natomiast jeżeli ktoś waży bardzo dużo, a waga pokazuje grubo ponad 100 kilogramów,  to nie powinien rzucać się od razu na bieganie. Dobrze by było, żeby zaczął od zrzucenia nadwagi, marszów, marszobiegów… Z bardzo dużą nadwagą nawet najlepiej amortyzowane buty to będzie za mało.

Podsumowując: im większa masa ciała tym więcej amortyzacji w butach.

Im dłuższe dystanse tym więcej amortyzacji

Czynnik powiązany z wagą, bo tak samo jak w przypadku większej wagi narażamy się na większe przeciążenia tak samo w przypadku długich dystansów kumulujemy przeciążenia w organizmie. Pozom amortyzacji i wygody, który wystarczał do przebiegnięcia 10 kilometrów, może nie wystarczyć na dystansie maratonu. Dokładnie ta sama zasada ma zastosowanie w biegach ultra, gdzie do pokonania są dystanse wielokrotnie dłuższe niż maraton.

Podsumowując: im więcej kilometrów masz do przebiegnięcia, tym amortyzacja w butach powinna być większa. Szczególnie jeśli mówimy o dystansach powyżej 20 kilometrów.

Technika biegu ma wpływ na poziom amortyzacji

Kryterium, które najtrudniej zweryfikować. Dodatkowo, zdecydowana większość biegaczy ma tendencję do przeceniania swoich możliwości. Szczególnie tego, że nie biegają z pięty, tylko ze śródstopia.

Jest to o tyle istotne, że lądując na pięcie pozbawiasz się naturalnej amortyzacji jaką potrafi zapewnić ludzka stopa. Spróbuj poskakać na palcach i przedniej części stopy. To proste i naturalne. A spróbuj poskakać na piętach. Nie da się! Podczas lądowania stopy na podłożu działa to tak samo. Lądując na śródstopiu stopa w dużej części to lądowanie sama zamortyzuje. Lądując na pięcie… Co najwyżej zaboli. Dlatego im bardziej angażujesz podczas biegania piętę tym mniej masz tej naturalnej amortyzacji i bardziej powinieneś zadbać o amortyzację w butach

Natomiast im biegasz lepiej technicznie i mocniej, wykorzystujesz śródstopie, czyli tę naturalną amortyzację stopy, tym możesz sobie pozwolić na mniej amortyzowane buty. To tak jak w tym powiedzeniu, że „dobry pilot to i na drzwiach od stodoły poleci”.

Podsumowując: im lepsza technika biegu tym bardziej można sobie pozwolić na mniej amortyzacji w butach

Nawierzchnia ma niewielki wpływ na poziom amortyzacji

Nawierzchnia ma niewielkie znaczenie w kontekście tego ile amortyzacji w butach do biegania potrzebujesz. Przyjęło się, że na twarde betonowe nawierzchnie potrzebne są buty z dużą amortyzacją. Natomiast do biegania po nieco bardziej miękkich leśnych szlakach i ścieżkach potrzebujesz mniej amortyzowanych butów. To nie do końca jest prawdą, gdyż leśne drogi to najczęściej szutry i ubita ziemia a tylko czasem błoto, piasek i miękka trawa. Co za tym idzie w terenie także potrzebujesz amortyzacji. Raz większej, raz mniejszej. Jak dużej? To zależy od kryteriów przedstawionych wyżej jak masa biegacza czy pokonywane dystanse.

Podsumowując: to po jakiej biegasz nawierzchni przydaje się do wybrania typu butów: asfaltowych lub terenowych, a nie do tego jaką powinny mieć amortyzację.

Amortyzacja nie jest receptą na kontuzje

Często przyjęło się, że jeśli miałeś jakieś problemy z mięśniami czy ścięgnami, to powinien mieć lepiej amortyzowane buty. Otóż tak nie jest. W pewnych jednostkowych przypadkach, kiedy kontuzja czy ból następuje w wyniku drastycznie za małej amortyzacji mogą być pewnym rozwiązaniem, ale traktowanie butów z lepszą amortyzacją jako remedium na kontuzje to ślepa uliczka. W większości kontuzje nie biorą się z powodu braku amortyzacji i nie butami z amortyzacją powinny być leczone. Nic nie zastąpi wizyty u specjalisty.

Podsumowując: jak cię coś gdzieś boli to idź do ortopedy czy fizjoterapeuty, a nie do sklepu po buty z jeszcze lepszą amortyzacją. To tak jakby w samochodzie nawalała ci elektryka a pojechałbyś do wulkanizatora.

Podsumowanie

Na koniec warto pamiętać, że tak ilość potrzebnej amortyzacji, jak i wiele innych rzeczy poza kwestiami które opisałem, jest także sprawą indywidualną. Niektórzy lepiej czują się w butach o mniejszej amortyzacji, inni w butach o dużo większej amortyzacji. Żeby to określić potrzeba kilku lat biegania i kilku zabieganych par butów. Jednakże większość biegaczy, niezależnie od wagi ciała czy pokonywanych dystansów, zazwyczaj decyduje się na buty z większą ilością amortyzacji. Wynika to z faktu, że takie obuwie zapewnia nie tylko większe bezpieczeństwo, ale przede wszystkim wyższy komfort podczas biegania.

PS To jest aktualizacja wpisu oryginalnie opublikowanego w marcu 2015 roku.