Nie ma jednego uniwersalnego typu butów do biegania. W zależności od tego jak chcemy je wykorzystywać, powinnyśmy wybierać odpowiednie buty. Są buty wskazane do codziennego spokojnego biegania, są do startów w zawodach, a jeszcze innych potrzebujemy kiedy chcemy pobiegać po górskich szlakach. Dlatego właśnie buty do biegania dzielimy na kilka typów.
Są to buty do biegania:
- treningowe,
- treningowe stabilizujące,
- treningowo-startowe,
- startowe,
- terenowe,
- minimalistyczne.
Każda z tych kategorii butów jest przeznaczona dla trochę innego biegacza.
Buty treningowe
Buty treningowe to klasyka wśród butów do biegania. To buty do biegania przede wszystkim po utwardzonych drogach, z dobrą i bardzo dobrą amortyzacją. To też modele na tyle uniwersalne, że można w nich też w większości biegać po nie asfaltowych trasach w parkach, lasach i gdziekolwiek ci się podoba. To też najbezpieczniejszy rodzaj butów. Jak zaczynasz biegać i nie wiesz nic ani o mechanice swojej stopy ani o tym czego właściwie chcesz od buta do biegania, wybierz buty treningowe.
Buty treningowe czasami nazywane są też treningowe neutralne. Ma to związek z tym jak układa się podczas ruchu Twoja stopa. Słowo neutralne określa tutaj właśnie typ stopy. Stopa neutralna to to taka, która nie pronuje (skręca) w stawie skokowym nadmiernie do wewnątrz. W największym uproszczeniu jest to stopa, która podczas ruchu układa się prosto.
Jest to najobszerniejsza kategoria butów do biegania, obejmująca około 56% całej oferty butów biegowych. W niej znajdziemy najbardziej znane i najczęściej kupowane modele jak: adidas Ultraboost, Asics Gel-Nimbus, Brooks Ghost, Hoka Clifton, New Balance 1080, Mizuno Wave Rider i dziesiątki innych.
Buty treningowe stabilizujące
Buty treningowe stabilizujące to podkategoria butów treningowych. Są to buty dedykowane są przede wszystkim osobom z nadmierną pronacją, czyli tym mających problem ze stabilnością stopy czy nadmiernym koślawieniem kostek. Jeśli chodzi o poziom amortyzacji, cholewkę czy trzymanie stopy są to buty na tym samym poziomie co buty treningowe neutralne. Często modele butów neutralnych mają swój odpowiednik ze stabilizacją. Buty te różnią się w swojej konstrukcji tym, że w podeszwie posiadają dodatkowy system lub systemy zapewniające jeszcze większą stabilność.
A na pytanie czy masz nadpronację czy nie, nikt ci w internecie nie odpowie. Idź z tym pytaniem do fizjoterapeuty czy do specjalistycznego sklepu biegowego. Wcześniej możesz też przeczytać co ja na temat pronacji pisałem jakiś czas temu.
Butów treningowych stabilizujących jest też odpowiednio mniej. Buty ze stabilizacją to aktualnie zaledwie 10-12% ogółu butów biegowych i około 20-25% spośród butów treningowych. Przykłady takich butów to: Asics Gel-Kayano, Asics GT-2000, Brooks Adrenaline GTS, Hoka Arahi, New Balance 860, Mizuno Wave Inspire.
Buty treningowo-startowe
Buty treningowo-startowe to buty, które łączą w sobie zastosowania zarówno treningowe (wolne tempo biegu) jak i startowe (szybkie tempo biegu). Z racji lekkości i dynamiki buty te mogą służyć zarówno szybszym biegaczom do spokojnych i wolniejszych treningów jak i do do startów w zawodach. Stąd właśnie ich nazwa.
Zazwyczaj cechują się niższą wagą i niższą amortyzacją niż buty treningowe oraz konstrukcją wspomagającą dynamikę i szybkość przetaczania stopy po podłożu. Generalnie w butach treningowo-startowych biega się szybciej niż w treningowych.
Warto też dodać, że nie musisz mieć butów treningowo-startowych czy startowych (o których za chwilę), aby startować w zawodach. Większość biegaczy w zawodach biega w tych samych butach w których trenuje na co dzień i dobrze im z tym. Buty treningowo-startowe będą dobre jako druga para. Jako alternatywa do biegania szybkich treningów czy szybkich zawodów. Natomiast jak nie masz zamiaru się ścigać to możesz spokojnie biegać wszędzie w butach treningowych.
Do grona butów treningowo-startowych możemy zaliczyć około 15% modeli butów biegowych. Przykłady takich butów to: adidas Adizero Boston, Asics Magic Speed, Hoka Carbon X, Nike Zoom Fly, Saucony Kinvara.
Buty startowe
Buty dla najszybszych i zbudowane z myślą o szybkości. Buty o bardzo niskiej wadze i z bardzo dużą dynamiką. W zależności od dystansu na jaki są przeznaczone w większym lub mniejszym poziomem amortyzacji. To buty do bardzo szybkiego biegania, które docenią bardzo szybcy biegacze. Pewnym kryterium szybkościowym może być tu ,,dyszka”. Aby był sens inwestycji w buty startowe powinieneś ją biegać przynajmniej w 40 minut.
Tym samym butów startowych nie potrzebują wszyscy, którzy startują w zawodach. Większość (zazwyczaj wolniejszych) osób startuje w tych samych butach, w których trenują na co dzień. Wszystko dlatego, że jeśli nie biegasz odpowiednio szybko to taki ,,szybki” but może Ci wręcz przeszkadzać niż pomagać. Do butów startowych potrzebny jest jeszcze bardzo szybki biegacz, który wykorzysta ich możliwości.
Najszybsze startówki to dosyć wąska grupa butów. Znajdziemy tutaj zaledwie około 8% wszystkich modeli butów do biegania. Przykłady butów startowych: adidas Adios Pro, Asics Metaspeed, Hoka Rocket X, Nike Streakfly, Nike Vaporfly Next%, Saucony Endorphin Pro.
Buty terenowe
Buty terenowe to buty do biegania w trudnym i zróżnicowanym terenie. W zależności od ,,agresywności” buta, można znaleźć takie do biegania po lasach, szutrach, górach i nawet takie do biegania po… lodzie.
Łączy je kilka rzeczy:
- Zazwyczaj mniejsza amortyzacja niż w butach, które przeznaczone są na asfalt. W butach terenowych często biegamy po miękkiej nawierzchni, która sama w sobie dobrze amortyzuje. Dodatkowo zbyt duża ilość amortyzacji w momencie kiedy stopa co chwilę ląduje pod innym kątem na podłoży może powodować dodatkową niestabilność, której lepiej unikać.
- Bardziej agresywny bieżnik, bo mają trzymać się ziemi, kamieni, błota, korzeni, piachu, śniegu… Dlatego bieżnik jest głębszy i dużo bardziej wystajacy. Niestety też zazwyczaj mniej wytrzymały niż w butach przeznaczonych na asfaltowe drogi.
- Bardziej zabudowana i mocniejsza cholewka, bo cholewka częściej będzie narażona na błoto, kamienie, korzenie, patyki i badyle i nie może się porwać przy pierwszym użyciu.
Buty terenowe do druga największa kategoria butów po butach treningowych. Znajduje się tu około 20% wszystkich modeli butów do biegania. Przykłady takich butów to: Asics Fuji Trabuco, Brooks Cascadia, Dynafit Alpine, Hoka Speedgoat, Nike Terra Kiger, Salomon Speedcross.
Osobną i niepasującą do żadnej z powyższych grup są buty minimalistyczne. To buty bez amortyzacji lub z amortyzacją, jak sama nazwa butów wskazuje, minimalną. W butach minimalistycznych trzeba biegać świadomie i zaangażować do biegania dużo więcej mięśni i ścięgien bo za amortyzację i stabilizację odpowiada tylko nasza stopa i aparat ruchu. Jeśli ktoś nie zrobi tego z głową i zacznie biegać w nich tak jak w każdych innych butach do biegania, czyli z pięty, to wyląduje u ortopedy. Prędzej czy później.
W tej chwili buty minimalistyczne to może 1% ogółu butów biegowych.
W ten sposób osiągnęliśmy 100% wszystkich butów biegowych na które składa się 56% butów treningowych, 15% treningowo-startowych, 8% startowych i 20% terenowych. Odzwierciedla to też potrzeby biegaczy. Podstawa to buty treningowe, a dalej z zależności od tego jakiego typu buta potrzebujesz. Czy szybszego, czy bardziej w teren?
PS Jest to aktualizacja wpisu oryginalnie opublikowanego w lutym 2015 roku.
Bardzo ciekawy artykuł, przyjemnie się czyta.
A do której grupy byś zaliczył Adidas Energy Boost 2? Do treningowo-startowych?
Raczej do treningowych. Energy ma taką dynamikę, że może być traktowany jako treningowo-startowy, ale waży mniej więcej tyle co inne buty treningowe i pod kątem amortyzacji też zdecydowanie jest porównywalny z innymu treningowymi a nie z trenongowo-startowymi.
Bez sensu. W którymś rankingu dajesz najlepsze oceny dla Boostów i Flyknitów, jako dla najlepszych butów do biegania po mieście – na utwardzonych powierzchniach. Z tego artykułu wynika jednak, że po mieście (asfalcie/betonie) lepiej biegać w cięższych butach, co może i jest logicznie, jednak daje pod wątpliwość Twoje poprzednie artykuły, jak i różnicę w amortyzacji przykładowo Cumulusów i Flyknitów.
Przede wszystkim, nie „w którymś rankingu” tylko w jedynym rankingu jaki jest na blogu. Tak, daję w nim najlepsze oceny dla Boostów i Flyknitów, bo to są buty w których biegało mi się i biega najlepiej. Natomiast nigdzie w nim nie jest, ani nie było napisane że jest to ranking „butów do biegania po mieście – na utwardzonych nawierzchniach”. To ranking butów w których biega i biegało mi się najlepiej i które oceniam najwyżej. Jeśli Nike Flyknit 1 dostaje 9/10 a Asics Gel-Cumulus 16 dostaje 7/10 to znaczy, że w Nike’ach mi się biega lepiej i oceniam go wyżej jako but do biegania. Nie znaczy to, że Flyknit jest „najlepszym butem do biegania po mieście”. Nie znaczy to też, że ma lepszą amortyzację od Cumulusa.
Jeśli masz jeszcze jakieś wątpliwości co do moich artykułów czy różnicy amortyzacji Cumulusów i Flykników to zapraszam do dyskusji.
cześć. w związku z butami mam jeszcze takie pytanie: co to znaczy „szybkie buty” albo „dynamiczne”? niejednokrotnie się z tym spotkałem, ale dla mnie to jakiś bełkot.
no i odnośnie butów minimalistycznych: jak będzie różnica między takowymi (czyli drogimi ze względu na aktualną modę), a np. zwyklymi trampkami? domyślam się, że waga, ale co poza tym?
widzę, że coraz częśniej wspominane sa buty New Balance, w końcu! Ja mam New Balance do normalnego biegania po twardych nawierzchniach miejskich, ale teraz planuję kupić terenowe NB MTHIERB, bo sa bardzo wytrzymałe, a zamierzam na wyjechać na jakiś czas w góry
Cześć, potrzebuję butów w których będę mógł jak najszybciej przebiegnąć 50m sprintem, ale nie mogą to być żadne kolce. Mam ważny egzamin i każda setna sek się liczy.
Nie wiem czy jest to możliwe ale dobrze by było żebym w tych butach mógł również trenować (a trenuję na asfalcie).
Drugim elementem egzaminu jest bieg na 1000m – ale to jest dla mnie niej ważne bo w zasadzie wyrabiam się już w wymaganym czasie. Bardziej zależy mi na sprintach bo tam brakuje dość sporo mi do wymaganego pułapu.
Jakie buty możesz polecić?