Co można „wyczytać” ze zużytych butów do biegania?

Czasami można przeczytać, że ze zużytych butów do biegania można wyczytać wszystko. Typ stopy, sposób biegania itp, itd. Prawda jest trochę mniej entuzjastyczna, bo najczęściej ciężko na ich podstawie aż tak dużo wywnioskować. Z pewnością nie jest możliwe jednoznaczne określenie typu stopy w ten sposób. Niemniej jednak stare, zużyte buty do biegania czasem mogą dostarczyć pewnych wskazówek przy zakupie nowych. Jakich?

Co oznacza w butach do biegania starcie pięty na zewnątrz?

Zacznijmy od małego sprostowania: starta pięta po zewnętrznej stronie buta jest całkowicie naturalnym zjawiskiem. Wynika to z mechaniki ruchu stopy, która w momencie przygotowania do kontaktu z podłożem naturalnie przechyla się na zewnątrz (supinacja). To sprawia, że ląduje najpierw na zewnętrznej krawędzi pięty. Dopiero w kolejnej fazie następuje dalsze toczenie stopy, czyli przetoczenie środka ciężkości na resztę stopy, co często wiąże się z wystąpieniem (w różnym stopniu) pronacji.

Dlatego też ścieranie podeszwy po zewnętrznej stronie pięty nie jest jednoznacznym wskaźnikiem typu pronacji. Może występować zarówno u osób ze stopą supinującą, neutralną, jak i u tych z tendencją do nadmiernej pronacji. Analiza samego zużycia podeszwy pod piętą nie wystarczy do dokładnego określenia rodzaju pronacji. W tym celu warto przyjrzeć się pełnemu ruchowi stopy lub skonsultować się z ekspertem, który oceni nasz sposób biegania.

Zdarza się, choć bardzo rzadko, że niektóre osoby stawiają stopę na wewnętrznej części pięty już podczas lądowania. Wówczas mówimy, że ich stopa pronuje już od momentu zetknięcia z podłożem. Takie przypadki są jednak wyjątkowe i dotyczą mniej niż 1% populacji. Wtedy but pod piętą będzie ścierał się po wewnętrznej stronie i jest to wskazówka świadcząca o tym, że mamy do czynienia ze stopą supinującą. Takie przypadki zdarzają się jednak rzadko i dotyczą 1 biegacza na 100. Pozostali biegacza, czyli zdecydowana większość z nich, niezależnie od typu stopy, ma tendencję do ścierania zewnętrznej krawędzi pięty.

Nadpronacja czy supinacja?

Drugim miejscem, na którym widać zużycie buta to bieżnik pod przednią częścią stopy. W tym miejscu bieżnik optymalnie powinien być zużyty dość równomiernie na całej swojej szerokości. Niemniej jednak nie zawsze tak jest. Większe zużycie bieżnika od wewnętrznej strony, może to wskazywać na tendencję do nadpronacji. Z kolei ścieranie po stronie zewnętrznej może sugerować supinację. W praktyce jednak różnice te bywają tak subtelne, że trudno na ich podstawie jednoznacznie określić rodzaj pronacji stopy.

Jest też inny problem związany z oceną zużycia bieżnika pod śródstopiem. Guma, z której wykonane są bieżniki w butach treningowych, jest zwykle bardzo trwała. Aby zużyć ją w sposób pozwalający na wyciągnięcie dalej idących wniosków, potrzeba więcej czasu, niż wytrzymują pianki amortyzacyjne w butach. W praktyce oznacza to, że but często traci swoje właściwości amortyzacyjne na długo zanim jesteśmy w stanie wywnioskować coś ze zużycia podeszwy.

Wato zwrócić uwagę czy prosto stoją

Warto spojrzeć też na zużyte buty od tyłu. To, jak „stoją” na płaskiej powierzchni, może nam wiele powiedzieć o sposobie pracy stóp podczas biegu. Wystarczy ustawić je obok siebie na równej powierzchni i spojrzeć na nie z tyłu. Jeżeli buty wydają się przechylać do wewnątrz, może to wskazywać na nadmierną pronację stopy. W końcu takie deformacje nie powinny występować, jeśli buty nie są poddawane stałemu obciążeniu w tym kierunku. Z kolei, jeśli obuwie zachowuje prostą postawę, prawdopodobnie masz stopę neutralną. Natomiast, jeśli buty przechylają się na zewnątrz, może to sugerować supinację stopy.

Na przykład buty osoby z nadmierną pronacją (czyli koślawiącej kostki) będą wyraźnie przechylać się do środka, zarówno lewy, jak i prawy. Widzimy to doskonale na obrazie poniżej.

Warto też zwrócić uwagę na to, jakie buty oceniamy. W przypadku butów neutralnych interpretacja jest dość prosta. Przechylenie butów do środka oznacza nadmierną pronację, ustawienie proste wskazuje na stopy neutralne, a przechylenie na zewnątrz sugeruje supinację.

Natomiast, gdy analizujemy buty ze stabilizacją, trzeba uwzględnić wpływ tej stabilizacji. Buty stabilizujące mają od wewnętrznej strony twardszą, mniej podatną na uginanie się podeszwę. Dzięki temu, jeśli stopa nadmiernie pronuje (czyli „ucieka” do wewnątrz), but pomaga korygować ten ruch, lekko kierując ją na zewnątrz. W takim przypadku przechylenie buta do środka może być mało widoczne lub niewidoczne.

Prozaiczna rzecz, czyli rozmiar

Czasami zużyte buty do biegania dostarczają wskazówki co do doboru kolejnych we właściwym rozmiarze. W przypadku butów biegowych rozmiar może znacząco różnić się od tego który masz w codziennym obuwiu. Jeśli pamiętasz swój rozmiar w butach do biegania to świetnie! Jeśli nie jesteś pewny to przed zakupem kolejnej pary sprawdź w jakim rozmiarze miałeś poprzednią parę. Będzie to wskazówka w jakim rozmiarze powinieneś szukać swoich kolejnych butów do biegania.

Jeśli w danym modelu buta w danym rozmiarze nie występowały żadne problemy podczas biegania przez setki kilometrów można przyjąć, że to właściwy rozmiar. Posiadając taką (prozaiczną) wiedzę, łatwiej dokonać właściwego wyboru rozmiaru przy zakupie kolejnej pary butów.

Jeśli podczas użytkowania butów w danym rozmiarze pojawiały się jakieś problemy, warto zastanowić się, czy przypadkiem nie wynikają one z niewłaściwie dobranego rozmiaru. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak duży wpływ ma odpowiednie dopasowanie buta do stopy, zarówno pod względem długości, jak i szerokości. Najbardziej oczywistym przykładem problemu związanego z nieodpowiednim rozmiarem są tzw. czarne paznokcie, które często są wynikiem noszenia zbyt ciasnych lub za krótkich butów. Podczas biegu palce uderzają o przód buta, co prowadzi do bolesnych siniaków pod paznokciami, a w dłuższym czasie nawet do ich odchodzenia.

Rozwiązanie tego problemu bywa często bardzo proste. Wystarczy przy wyborze kolejnej pary zdecydować się na buty w większym rozmiarze. Zapewni to więcej miejsca dla palców i zapobiegnie urazom. Warto również pamiętać, że w przypadku butów biegowych zaleca się pozostawienie około pół centymetra do centymetra luzu między najdłuższym palcem a końcem buta. Może toznacząco poprawić komfort biegu i zapobiec przyszłym urazom, takim jak obtarcia, pęcherze czy właśnie czarne paznokcie.